Yoksulluk Nafakası

Bu yazıda, yoksulluk nafakasının önemi ve etkileri üzerine derinlemesine bir bakış sunacağız.

Günümüzün acı gerçeği, yoksulluğun her geçen gün daha fazla insanı etkisi altına almasıdır. Yoksulluk sadece maddi değil, aynı zamanda ruhsal ve sosyal açıdan da büyük bir yük getirir. Bu noktada, nafaka gibi sosyal yardım programları önemli bir role sahip olur. Boşanma davasında nafaka sadece bir geçici çözüm değil, aynı zamanda insan onurunu korumak ve toplumsal adaleti sağlamak adına bir adımdır.

Yoksulluk Nafakası Nedir? 

Yoksulluk nafakası temel olarak boşanmanın eşlerden birine kaybettirdiği ekonomik gücün yerine getirilmesi için düzenlenmiş bir nafaka türü olmaktadır. Yoksulluk nafakası talep edilebilmesi için çekişmeli boşanma davalarında eşin kusursuz ya da diğer eşe göre daha az kusurlu olması gerekmektedir. Ayrıca yoksulluk nafakası talep edecek tarafın boşanmadan dolayı ekonomik kayba da uğraması gerekir.

Yoksulluk nafakası boşanma davası sürerken talep edilebileceği gibi dava kararı kesineştikten sonrada sadece 1 defa için talep edilebilir. Ancak dava kesinleştikten sonra yoksulluk nafakasının talep edilmesi için 1 yıllık süresi bulunmaktadır.

Yoksulluk nafakası ile ilgili bir diğer nokta ise yoksulluk nafakasının hem kadın hem de erkek tarafından talep edilebilmesidir. Burada önemli olan cinsiyet değil eşin boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olması ve daha az kusurlu olmasıdır.

Yoksulluğa Düşecek Olmak Ne Anlama Gelir? 

Yoksulluk nafakası talep edebilmek için gerekli olan şartların başında taraflardan birinin boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olması bulunmaktadır. Kanunda yer alan yoksulluk kavramı ise basit olarak boşanmadan sonra herhangi bir geliri kalmayacak ya da gelirinde ciddi bir düşüş söz konusu olacak kişi olarak tanımlanabilir. Bir örnek vermek gerekirse, ev hanımı olan ve geliri bulunmayan bir kadının boşanmanın gerçekleşmesi durumunda herhangi bir geliri bulunmayacak ve geçimini sağlayamayacaktır. Bu durumda yoksulluk nafakası talebinde bulunabilir.

Kanunda yer alan yoksulluk kavramı sadece geliri olmayanlar için geçerli olmamaktadır. Ayrıca kendi geliri olmasına rağmen evlilik bağı içerisinde bulunduğu zamandan daha düşük bir ekonomik duruma gelecekse de yoksulluk nafakası talebinde bulunabilir. Bunun için de bir örnek vermek gerekirse kendisinden 15 kat daha fazla geliri olan eşinden ayrılan birisi boşanmadan sonra alışık olduğu refah düzeyini bulamayacaktır. Bu durumda da bu eş için yoksulluk durumu oluşacaktır.

Yoksulluk Nafakası Almak İçin Gerekli Olan Şartlar Nelerdir? 

Yoksulluk nafakası hem erkek hem de kadın tarafından talep edilebilen bir nafaka türü olmaktadır. Toplumda genellikle kadınlara ödenen bir nafaka türü olarak bilinmesine rağmen kanun önünde kadın ve erkek eşit olduğu için her iki tarafında yoksulluk nafakası talep etme hakkı bulunmaktadır. Ancak bu talebin kabul edilebilmesi için bazı şartların sağlanması gerekir.

Yoksulluk Nafakası Talebinde Bulunmak 

Yoksulluk nafakası alabilmek için öncelikle mahkemeye bu talepte bulunmak gerekir. Çünkü hakim nafaka konusunda resen karar verme yetkisi bulunmamaktadır. Ancak var olan talebi inceleyerek yoksulluk nafakasına karar verebilir.

Yoksulluk nafakasını talep etmek için boşanma davası için yapılan başvuruda bu talebi de belirtmek gerekmektedir. Başvuru sırasında yoksulluk nafakası talebinde bullunulmaz ise dava sürecinde dilekçe ile nafaka talebinde bulunabilir. Dava sürecinde de herhangi bir talepte bulunulmaz ise o zaman son olarak boşanmanın kesinleşmesinden sonraki bir yıl içerisinde ayrıca nafaka davası açılarak yoksulluk nafakası talebinde bulunulabilinir. 

Yoksulluk nafakası için öngörülen bu süreler çekişmeli boşanma davaları için geçerli olmaktadır. Eğer çiftler anlaşmalı boşanma yoluna gidecekler ise yoksulluk nafakasına boşanma protokolü içerisinde yer verilmesi gerekmektedir. Aksi halde tarafların yoksulluk nafakası talep etmeleri mümkün olmamaktadır.

Yoksulluk Nafakası Talep Eden Taraf Ağır Kusurlu Olmamalıdır? 

Yoksulluk nafakası talep edilen eşte kusur aranmamaktadır. Nafaka talebinde bulunan eşte kusur bulunmaması ya da ağır kusurlu olması nafaka kararı üzerinde herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Ancak yoksulluk nafakası talebinde bulunan eşin kusur oranı önemli olmaktadır. Talepte bulunan eşin ağır kusurlu olmaması gerekir. Boşanmaya neden olan kusuru diğer eşle eşit ya da diğer eşten daha az olması gerekir.

Nafaka Talep Eden Eş Boşanma Sebebiyle Yoksulluğa Düşecek Olması Gerekir

Yoksulluk nafakasının talep edilebilmesi için gerekli olan bir diğer şart nafaka talep eden eşin boşanma gerçekleştikten sonra yoksulluğa düşecek olması gerekliliğidir. Bu durum boşanma gerçekleştikten sonra hayatını idame ettirebilecek yeterli ekonomik güce sahip olan taraflar için geçerli olmamaktadır.

Kimler Yoksulluk Nafakası Alamaz? 

Yoksulluk nafakasının alınabilmesi için yukarıda belirtilen şartların bir arada bulunması gerekmektedir. Bu şartlardan birinin dahi oluşmaması durumunda yoksulluk nafakası talebi olumsuz olarak cevaplanacaktır. Diğer bir yandan mahkeme sırasında yoksulluk nafakası şartlarını barındırdığı için nafakaya hak kazanan tarafın hayat koşullarının değişmesi ile nafaka ödemesinin kaldırılması sağlanabilir. Bunun için nafakaya hak kazana eşin hayat şartlarında şu değişikliklerden en birinin bulunması gerekir.

• Boşanma sonrasında sahip olduğu maddi geliri boşanmadan sonraki refah düzeyinin etkilenmemesini sağlayacak düzeyde olması,
• Nafaka alan eşin başka biri ile evlenmesi ya da dost hayatı yaşaması,
• Nafaka alan eşin üzerinde herhangi bir taşınmazın ya da aracın bulunması,
• Nafaka ödeme yükümlüsünün herhangi bir gelirinin bulunmaması,
• Nafaka alan eşin alacağı nafakaya güvenerek işini bırakması,
• Nafaka alan eşin sahip olduğu taşınmaz dolayısıyla geliri olması ya da belli bir birikiminin bulunması,
• Nafaka alan eşin mesleği olmasına rağmen çalışmaktan kaçınması,
• Yaşlılık aylığı, yetim aylığı ya da emekli maaşı yeteri olan kişiler.

Kimler Yoksulluk Nafakası Alabilir? 

• İşyerinde asgari ücretle çalışan eş,
• Herhangi bir yerden geliri olmayan,
• İşten çıkarılma,
• Geçici işlerde çalışıp sabit bir işi olmayan,
• Hiçbir yerden geliri olmayan ya da düşük geliri olan,

Yoksulluk Nafakası Miktarı Nasıl Belirlenir? 

Yoksulluk nafakası miktarı belirlenirken öncelikle tarafların ekonomik durumları daha sonrasında ise dosyanın durumu göz önüne alınmaktadır. Bu sebeple de nafaka miktarının belirlenmesi her davaya özel olmaktadır. Yoksulluk nafakasının miktarı hakimin takdir yetkisi altında olması da bu sebepledir. 

Hakim takdir yetkisini kullanmadan önce nafaka ödemekle sorumlu olan tarafın maddi gücünü araştıracaktır. Çünkü belirlenen nafaka miktarının yükümlünün maddi gücünü aşmaması gerekir. 

Nafaka miktarı belirlenirken hakimi göz önüne alacağı bir diğer nokta ise nafaka alacaklısının ekonomik durumu olacaktır. Ayrıca evlilik süreleri içerisinde çiftin yaşadığı refah düzeyinin göz önüne alınması söz konusudur. 

Yoksulluk Nafakasının Süresi Nedir? Süresiz İstenebilir mi? 

Yoksulluk nafakası, nafakayı ortadan kaldıran şartlar gerçekleşmediği sürece devam etmektedir. Şartlar değiştiğinde ise nafaka yükümlüsünün dava açarak nafaka yükümlülüğünün kaldırılmasını talep etmesi gerekir. 

Nafaka yükümlülüğünün kalkması için ise nafaka alan eşin evlenmesi ya da başka birisiyle dost hayatı yaşaması, nafakaya konu olan taraflardan birinin ölmesi ya da nafaka alan eşin yoksulluğunun ortadan kalkması bulunmaktadır. 

Yoksulluk Nafakası Talepli Davada Görevli ve Yetkili Mahkeme 

Yoksulluk nafakası eğer boşanma davası sürecinde yapılacak ise o zaman boşanma davasının görüldüğü aile mahkemesine başvurulması gerekmektedir. Eğer nafaka talebi kararın kesinleşmesinden sonraki 1 yıllık süreç içerisinde yapılacak ise o zaman görevli olan mahkeme aile mahkemesi olmakla birlikte yetkili mahkeme ise nafaka alacaklısının ikamet ettiği yer olacaktır. 

Yoksulluk Nafakasının Ödenmemesi Durumunda Ne Yapılması Gerekir?

Yoksulluk nafakasının ödenmemesi durumunda nafaka alacaklısı olan eş icra takibi başlatabilir. Yapılan icra takibi işlemlerine rağmen nafaka yükümlüsü yükümlülüğünü yerine getirmezse 3 aylık tazyik hapsi ile cezalandırılması talebinde bulunulabilinir. 

Yoksulluk Nafakasında Kusurluluk Halleri 

Yoksulluk nafakası talep eden eşin kusurluluğu nafaka kararında etkili olmaktadır. 

Kusursuz Eş 

Boşanma davası sonucunda evliliğin sona ermesinden tek bir eş tam kusurlu olarak bulunur ise diğer eş kusursuz olarak kabul edilir. Bu durumda kusursuz eşin yoksulluk nafakası talep etme yetkisi bulunmaktadır.

Eşit Kusurlu Eş 

Yoksulluk nafakası talep eden eşin evliliğin bitmesinde diğer eş ile eşit kusur oranına sahip ise nafaka talebinde bulunabilmektedir.

Yoksulluk Nafakası Artırım Davası

Yoksulluk nafakası zaman içerisinde ekonominin değişmesi, paranın değer kaybetmesi ve enflasyon sebebiyle artırılması gerekebilir. Bunun için nafaka alacaklısının mahkemeye başvurması gerekir. Ancak bu başvuru nafaka bağlandıktan sonraki ilk 1 yıl içerisinde olamaz.

Yoksulluk Nafakası Azaltılması Davası

Yoksulluk nafakasının azaltılması davasının açılması için nafaka yükümlüsünün mahkemeye başvurması gerekmektedir. Ancak bu davanın açılabilmesi için nafaka yükümlüsünün gelirinde azalmanın olması gerekir. Diğer bir yandan nafaka yükümlüsünün evlenmesi ve çocuklarının olması nafakayı ödemede zorlukların yaşanmasına sebep olduğu için bu sebeple de dava açılabilir. 

Yoksulluk Nafakasının Kaldırılması Davası

Yoksulluk nafakasının kaldırılması için açılacak davada davacı tarafın nafaka yükümlüsü olması gerekir. Eğer kanunda yer verilen hallerden birisi oluştur ise yoksulluk nafakasının kaldırılması için talepte bulunulabilinir.

Sık Sorulan Sorular