Boşanma davasında nafaka, çiftlerin ayrılık sürecindeki maddi dengeyi sağlamak ve ekonomik geleceklerini belirlemek için sıkça gündeme gelen hassas bir konudur.
Nafaka bir eşin diğer eşe ödemekle yükümlü olduğu aylık olarak tanımlanabilir. Eşlerden birine verilen bu yükümlülük mahkeme tarafından verilmektedir. Birden farklı türü bulunan boşanmada nafakanın şartları türüne göre değişiklik göstermektedir.
Nafaka Çeşitleri
Boşanma davası sürerken ya da dava sona erdikten sonra çeşitli şartların yerine gelmesiyle mahkeme tarafından verilen nafakanın çeşitleri şunlardır.
Tedbir Nafakası
Tedbir nafakası çiftler arasında boşanma davası sürerken verilen nafaka türü olmaktadır. Davanın devam ettiği süreçte geçici velayeti alan eşe ya da boşanma davası sebebiyle yoksulluğa düşen eşe verilen nafaka türüdür.
İştirak Nafakası
Tarafların ortak çocuğunun bulunması durumunda velayeti alan tarafa diğer eş tarafından ödenen nafaka türü olmaktadır. İştirak nafakasının amacı çocuğun sağlık, okul ya da diğer harcamalarında velayeti alan tarafa yardım etmektir.
Yoksulluk Nafakası
Çiftin boşanmasından dolayı yoksulluğa düşen eşin daha az kusurlu olması durumunda ağır kusurlu olan eş tarafından ödenen nafaka olmaktadır.
Boşanma Davasında Nafakayı Kim Talep Edebilir?
Toplumda genellikle erkek tarafın kadın tarafa nafaka ödediği kanısı mevcut bulunsa da gerçekte hem kadın hem de erkek tarafına nafaka ödenmektedir. Çünkü kanun önünde eşler eşittir ve bu sebeple de boşanma sebebiyle yoksulluğa düşen erkek ya da kadın olması fark etmez. Diğer bir yandan uygulamada da yoksulluk nafakası genellikle kadınlara ödenmektedir.
Nafakanın verilmesi için karar alınırken önemli olan evliliğin bitmesinde ağır kusurlu ya da diğer eşe göre daha kusurlu olan tarafın belirlenmesidir. Çünkü nafaka ödemekle yükümlü tutulacak taraf daha fazla kusurlu olan taraf olacaktır.
Çalışan Eşin Nafaka Talep Etme Hakkı Var mıdır?
Boşanma davalarında sıklıkla merak edilen bir diğer konu ise çalışan eşin nafaka talep edip edemeyeceğidir. Buna net bir cevap vermek mümkün olmamaktadır. Çünkü farklı nafaka türleri bulunur ve bu sebeple de nafakanın verilmesi için her nafaka türünün farklı şartları bulunmaktadır.
Tedbir Nafakası
Boşanma davalarında sıklıkla merak edilen bir diğer konu ise çalışan eşin nafaka talep edip edemeyeceğidir. Buna net bir cevap vermek mümkün olmamaktadır. Çünkü farklı nafaka türleri bulunur ve bu sebeple de nafakanın verilmesi için her nafaka türünün farklı şartları bulunmaktadır.
Yoksulluk Nafakası
Boşanma davasının devam ettiği süreçte ayrılıktan dolayı diğer eşin yaşam standardının düşmesi ya da müşterek çocuğun bakımı söz konusu olduğunda ödenen tedbir nafakası çalışan eşe verilebilmektedir.
İştirak Nafakası
İştirak nafakası çocukların besin, giyim, eğitim ve sağlık gibi harcamaları için velayeti alan eşe ödenen bir nafaka türü olmaktadır. İştirak nafakasının bağlanmasında eşin çalışıp çalışmamasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Önemli olan çiftlerin gelirleri oranında katkı sağlamalarıdır.
Süreli Nafaka Nedir?
Kanunda nafaka türleri temel olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu türler süreli ve süresiz nafaka olmaktadır. Süreli nafaka temel olarak eşlerden birinin diğerine mahkeme tarafından belirlenen süre için nafaka ödemesi yapmasıdır.
Süresiz nafaka türü ise belirli koşulların gerçekleşmesi durumunda nafaka ödemesinin kesilmesi anlamına gelmektedir. Ancak belirlenen koşulların ne zaman sağlanacağı bilinmediği için nafaka ödemesinin ne zaman sonlanacağı da bilinmemektedir. Bu sebeple de süresiz nafaka olarak adlandırılır.
Mahkeme tarafından verilen nafaka kararı kesin bir karar olmamaktadır. Bu sebeple de nafaka yükümlüsü istediği zaman mahkemeye başvurarak nafaka ödeme yükümlülüğünün kaldırılmasını talep edebilir. Eğer nafaka yükümlüsü olan taraf ödeme güçlüğüne düşerse nafakanın düşürülmesini talep edebilir.
Süreli nafakalarda nafakanın ödeneceği süre nafakanın çeşidine göre değişiklik göstermektedir.
İştirak Nafakası
Çocukların bakımları için ödenen iştirak nafakası çocukların 18 yaşına gelmesi ile son bulmaktadır. Bu sebeple de süreli nafaka türü olmaktadır.
Yoksulluk Nafakası
Nafaka alan eşin yoksulluk durumu devam ettiği sürece ödenen yoksulluk nafakasının sona ermesi için eşlerden birinin ölmesi ya da nafaka alan eşin evlenmesi gerekmektedir. Bu sebeple de yoksulluk nafakası süresiz nafaka türlerinden birisi olmaktadır. Yoksulluk nafakasının süresiz olması durumu çiftlerin evli kaldıkları süre ile de bağlantılı olmamaktadır.
Tedbir Nafakası
Süreli nafaka türlerinden bir diğeri olan tedbir nafakasının ödenmesi sadece boşanma davasının süresi boyunca olmaktadır. Bu sebeple de tedbir nafakası davanın sonuca bağlanması ile son bulacaktır.
Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?
Nafaka miktarı hakimin takdir yetkisi altında olmaktadır. Bu sebeple de nafakanı belirlenmesi ile ilgili herhangi bir formül yasalarımızda yer almamaktadır. Ancak nafaka miktarı belirlenirken her iki tarafında gelir durumu göz önüne alınmaktadır.
Nafakanın bu özelliğinden dolayı mahkeme nafaka miktarına karar vermeden önce tarafların yaşam standartları, ekonomik durumları ve gelir durumları ile ilgili incelemede bulunacaktır. Bunların yanında çiftlerin mal varlıkları ve ortak konutun kira olup olmadığı da sorgulanacaktır.
Taraflar ile ilgili hazırlanan bu rapordan sonra ise nafaka yükümlüsünün ödemesi gereken nafaka türü belirlenmektedir. Bu miktar belirlenirken nafaka yükümlüsünün ekonomik durumu kadar nafaka alacak tarafın da ekonomik durumu göz önüne alınmaktadır. Diğer bir yandan çocuklar için verilen nafakanın miktarı hesaplanırken çocukların özel gereksinimleri, hangi okula devam ettikleri ve aylık giderlerinin ne kadar olduğunun belirlenmesi gerekir. Daha sonrasında çocukların giderlerine göre tarafların gelirleri oranında iştirak nafakasının bedeli belirlenmektedir.
Nafaka Kararına İtiraz
Mahkeme tarafından verilen nafaka kararı kesin hükümlerde birisi olmamaktadır. Bu sebeple de tarafların itiraz etme hakkı bulunmaktadır. Boşanma davası süresinde bağlanan tedbir nafakasına boşanma davası sürecinde itiraz edilebilir. Ayrıca tedbir nafakasına gerekçeli karar ile de itiraz edilebilmektedir. Bunun için duruşmanın devam ettiği mahkemeye itiraz dilekçesinin sunulması gerekir.
Yoksulluk ve iştirak nafakalarında ise itiraz hakkı mahkemenin vermiş olduğu gerekçeli karar ile başlamaktadır. Bu nafaka türlerine itiraz hakkı ise taraflara gerekçeli kararın ibraz edilmesinden itibaren 2 hafta ile sınırlı olmaktadır. Bunun dışında yoksulluk ve iştirak nafakasına itiraz etmek için bir üst makam olan istinaf mahkemelerine de başvurabilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Sadece kadınlar mı nafaka hakkına sahiptir?
Kanunlar önünde kadın ve erkek eşit haklara sahip olmaktadır. Bu sebeple de boşanma söz konusu olduğunda nafaka talebinde hem erkek hem de kadın bulunabilir.
Asgari ücretli biri nafaka öder mi?
Nafakanın türünden bağımsız olarak nafaka miktarı belirlenirken her iki tarafında mali durumları göz önüne alınmaktadır. Bu sebeple de asgari ücretle çalışan bir eş de boşanma durumunda yoksulluğa düşecek olan eşe ya da çocukların giderlerine katkıda bulunmak üzere sahip olduğu gelir oranında katkıda bulunacaktır.
Yeşil kartlı olan eşe nafaka ödenir mi?
Nafaka yükümlülüğü altında bulunan eşin işten çıkarılması ya da asgari ücretin üçte biri oranında gelire sahip olması sebebiyle yeşil karta sahip olması onu nafakadan muaf tutmayacaktır. Bahsi geçen eş de geliri oranında nafaka ödeyecektir.
Resmi nikahı olmayan eşe nafaka bağlanır mı?
Nafaka resmi boşanma davalarında mahkeme tarafından eşe verilen bir gelir çeşidi olmaktadır. Bu sebeple de eşler arasında resmi bir nikah söz konusu değilse o zaman nafaka bağlanması da söz konusu olmamaktadır.
Nafakasını ödemeyen kişi hapis cezası alır mı?
Nafaka yükümlülüğünü yerine getirmeyen taraf için icra takibi başlatılabilinir. Eğer yükümlü icra takibinden sonra da yükümlülüğünü yerine getirmezse kişi hakkında 3 aylık tazyik hapis cezası uygulanmaktadır.
Hukuki Konularda Danışmak İçin Bize Ulaşın
Merak ettiğiniz hukuki durumlarla ilgili bize ulaşabilirsiniz.
