İşkence Suçu ve Cezası

İşkence bir kişinin onurunu ve saygınlığını hiçe sayan muamele olarak adlandırılmaktadır. Bu sebeple de Türk Ceza kanunu 94. maddesinde suç olarak düzenlenmiştir. İşkence suçunun kanunda yer alan tanımı ise bir kişiye insanlık onuruyla  bağdaşmayan bir şekilde bedensel ve ruhsal yönden acı çekmesini sağlamak, algılama ve irade yeteneğinin etkilenmesine neden olacak hareketlerde bulunmak, aşağılanmış hissetmesini sağlamak gibi eylemlerde bulunan kamu görevlilerin yaptıkları olmaktadır.

İşkence Suçunun Özellikleri

Kasıtlı olarak işlenilen suçlardan birisi olan işkence suçu, bu sebeple de seçimlik hareketli suçlardan da birisi olmaktadır. Birden fazla hareket ile işkence suçu işlenebilir. Kamu görevlisinin yapmış olduğu hareketler mağdurun fiziksel ya da ruhsal yönden acı çekmesine, insan onuruyla bağdaşmayan hareketlerde bulunması, aşağılanmasına yol açması ve algılama yeteneğinin kaybolmasına neden olması gerekmektedir. 

İşkence suçunun işlenmesine müdahale edilmemesi ya da göz yumulması halinde de işkence suçu ile aynı ceza uygulanmaktadır. Bu durum işkence suçunun ihmali olarak adlandırılmaktadır. 

Özgü suçlardan birisi olan işkence suçu bu özelliği sebebiyle faili herkes olmamaktadır. İşkence suçu ancak kamu görevlileri tarafından işlenebilen suçlardan birisi olmaktadır. işkence eden kişiye yardım eden kişi ise herkes olabilir. Ancak kamu görevlisi gibi yargılanmaktadır. 

İşkence suçunun mağduru ise herkes olabilir. Bu sebeple suç herkese karşı işlenebilir.

İşkence suçunun bir diğer özelliği ise sistematik bir şekilde işlenmesi gerekliliğidir. Eğer bir defaya bağlı bir eylem ise kasten adam yaralama suçu olarak kabul edilir.

İşkence Suçunun Cezası

• İşkence suçunun temel cezası 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası olmaktadır.
• İşkence suçuna iştirak eden kişiler de kamu görevlisi gibi ceza almaktadır.
• Adli para cezası bir yıl ve altındaki hapis cezaları için geçerli olduğu ve işkence suçunun alt sınırı 3 yıl olduğu için cezanın adli para cezasına çevrilmesi söz konusu olmamaktadır. Aynı durum hükmün geri açıklanması ve ceza ertelemesi kararları için de geçerli olmaktadır.

İşkence Suçunun Nitelikli Halleri

İşkence suçunun belli haller ya da belli bir kişiye işlenmesi durumunda faile verilecek olan cezada artırıma gidilmektedir. Ağırlaştırılmış cezaya sebep olan haller ise şunlar olmaktadır.

• Kendisini bedenen ya da ruhen koruyamayacak kişilere, çocuklara ya da gebe kadınlara karşı işkence suçunun işlenmesi durumunda ceza 8 yıldan 15 yıla kadar hapis olarak verilecektir.
• İşkence suçunun bir avukata ya da kamu görevlisine karşı işlenmesi durumunda ise ceza yine 8 ile 15 yıl arasında olacaktır. 
• İşkencenin cinsel yönden gerçekleştirilmesi durumunda ise ceza 10 ile 15 yıl arasında değişecektir.

İşkence Suçunun Ağırlaştırılmış Hali

İşkence suçunun cezaları üzerinde etkili olan bir diğer hal ise mağdurun gördüğü işkencenin neticesinde daha ağır tablo yaşaması durumunda fail ağır cezai yaptırım ile karşı karşıya kalacaktır.

• Mağdurun gebe olması ve çocuğunun vaktinden önce doğması,
• Mağdurun yaşamını tehlikeye sokan bir durumun oluşması,
• Mağdurun yüzünde iz kalması,
• Mağdurun sürekli olarak konuşma zorluğu yaşamaya başlaması,
• Mağdurun duyularından birisinin sürekli zayıflaması,
• Mağdurun organlarından birinin sürekli zayıflaması durumlarında faile verilecek ceza yarı oranında artırılmaktadır.
• Mağdurun iyileşme ihtimali bulunmayan hastalığa yakalanması,
• Mağdurun bitkisel hayata girmesi,
• Mağdurun duyularından birini kaybetmesi,
• Mağdurun organlarından birini kaybetmesi,
• Mağdurun konuşma yeteneğini kaybetmesi,
• Mağdurun çocuk yapma yetkisini kaybetmesi,
• Mağdurun yüzünde sürekli değişikliğe neden olması,
• Mağdurun gebe olması ve çocuğunu düşürmesi durumunda failin cezası bir  kat oranında artırılmaktadır.
• İşkence dolayısıyla mağdurun kemiklerinden birisinin kırılmasına neden olunması ve kırığın hayati fonksiyonlar üzerindeki etkilerine göre faile 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilmektedir.
• İşkence sebebiyle ölümün meydana gelmesi durumunda ise ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanmaktadır.

İşkence Suçu Soruşturma İzni

Kamu görevlilerin ya da memurlarının yargılanması için özel izin alınması gerekmektedir. Savcılık gerekli olan bu izni almadan soruşturmaya başlayamaz hatta kamu görevlisinin ifadesini dahi alamaz.

Ancak bu durum işkence suçlarında geçerli olmamaktadır. İşkence suçunun söz konusu olduğunda savcılığın ilgili kurumdan izin almasına gerek bulunmamaktadır. 

İşkence Suçu Zamanaşımı

Zamanaşımı süresi davalar üzerinde etkilidir ve birçok suç için kanunlar tarafından zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Ancak söz konusu işkence suçu olduğunda kanunlarca belirlenmiş bir zamanaşımı süresi bulunmamaktadır. 

İşkence Suçunda Şikayet

İşkence suçu şikayete tabi olmayan suçlar içerisinde yer almaktadır. Bu sebeple de savcılık soruşturmayı resen başlatmaktadır. Şikayete bağlı suçlardan birisi olmaması sebebiyle müştekinin şikayetçi olmaması herhangi bir fark yaratmayacaktır.

İşkence Suçunda Uzlaşma

İşkence suçu uzlaşmaya tabi olmayan suçlar içerisinde yer almaktadır. Tarafların uzlaşmak istemesi durumunda dahi taraflar arasında yapılan uzlaşmanın davaya bir etkisi bulunmayacak ve dava kamu davası olarak devam edecektir.

İşkence Suçunda Görevli Mahkeme

İşkence suçunda görevli olan mahkeme ağır ceza mahkemeleri olmaktadır. Yer yönünden yetkili mahkemeler ise suçun işlendiği yerdeki ağır ceza mahkemeleri olmaktadır. 

Sık Sorulan Sorular