Haksız tahrik en temel anlamıyla bir kişinin görmüş olduğu bir haksızlık karşısında hiddet ve öfkeye kapılarak suç işlemesidir. Suç işlemenin sebebi karşı tarafın tahrik edici davranışı sonucunda olması durumunda fail ceza indirimden yararlanmaktadır.
İçindekiler
Haksız Tahrik Şartları Nelerdir?
Türk Ceza Kanunu’nun 29. maddesinde düzenlenmiş olan haksız tahrik hükmüne göre bir kişinin karşı karşıya kaldığı haksız br tahrik sonucunda öfkelenerek ve hiddetlenerek suç işlemesi kabul edilebilirdir.
Gerekli şartların oluşması durumunda haksız tahrik failin cezasının azalmasını sağlamaktadır. Failin karşılaştığı tahrikin ağırlığı ise cezanın ne kadar indirileceği üzerinde etkili olmaktadır.
Yargıtay tarafından belirlenen haksız tahrik şartları ise şunlar olmaktadır.
- Haksız hareket kavramı,
- İşlenen suçun elem, öfke ya da ruh durumu sebebiyle durumun kontrolden çıkması,
- Haksız tahrikin faile yönelik olarak gerçekleşmesi,
- Haksız tahrike neden olan fiil olması,
Haksız Tahrike Neden Olan Fiillerde Bulunma
Haksız tahrik hükmünün uygulanması için öncelikle fail ile mağdur arasındaki iletişime bakılması gerekmektedir. Bu iletişimde failin korku ya da öfkeye kapılması sonucunda kendisini koruma amacıyla fiili gerçekleşmesi durumunda haksız tahrik sebebiyle cezai indirime karar verilebilir.
Haksız Fiil Sebebiyle Eyleme Geçme Suçu
Eğer mağdur gereksiz bir şekilde faile karşı eyleme geçmiş ise ortaya haksız tahrik denmektedir. Önemli olarak gerçekleşen fiilin herhangi bir haklı sebebe dayanmadan ancak maksatlı bir şekilde gerçekleştirilmesidir.
Faile Yönelik Haksız Fiil Gerçekleştirmek
Faile yönelik haksız fiil gerçekleştirilmesi durumunda mağdur direkt olarak faile haksız bir fiilde bulunmaktadır. Failin ailesine,akrabalarına ya da yakınlarına karşı gerçekleştirilen haksız fiiller dikkate alınmaz. Örneğin bir tartışma sırasında mağdurun faile zarar vermeye yönelik harekette bulunması ve bu hareketin sonucunda failin mağduru yaralaması durumunda faile yönelik haksız fiilin gerçekleştiğinden söz edebiliriz ve bu sebeple de ceza indirimi söz konusu olur.
Failin Öfke ya da Şiddetin Etkisinde Kalması
Haksız fiil davalarında en sık karşılaşılan durum olan failin öfke ya da şiddetin etkisinde kalması durumunun oluşabilmesi için mağdurun öncelikle faile şiddetle ya da öfkelendirecek bir biçimde davranması gerekmektedir. Daha sonrasında fail karşı tarafın yağmış olduğu davranışa öfkelenerek karşılık vermesidir. Örneğin bir tartışma sırasında mağdurun küfür etmesine sinirlenen fail işlemiş olduğu suç için haksız fiil indirimi uygulanabilir.
Haksız Hakaret Kavramıyla Haksız Tahrik İndirimi
Failin harekete geçme sebebinin incelenmesi ile haksız tahrik indirimine karar verilmektedir. Bu sebeple de mağdurun faile küfretmesi, aşağılayıcı sözlerde bulunması ya da öfkeli bir şekilde yaklaşması durumunda failin işlediği suç doğmuş ise o zaman fail haksız fiil indiriminden yararlanabilecektir.
Ağır Haksız Tahrik ve Ayrımı
Haksız tahrik indiriminin uygulanması sırasında hakimler tahrikin ağır mı yoksa hafif mi olduğuna da bakmaktadır. Bu inceleme somut olaya özel olarak yapılmaktadır. Tahrikin boyutu ceza indiriminin oranı üzerinde doğrudan etkili olduğu için ayrımının yapılması gerekmektedir. Diğer bir yandan hakim ağır tahrike dahi karar verse failin tamamen suçsuz sayılması gibi bir durum söz konusu olmamaktadır.
Haksız Tahrik ve Meşru Müdafaa Arasındaki Fark Nedir?
Meşru müdafaa bir kişinin gerçekleşeceği muhakkak olan bir tehlikeden ya da hali hazırda gerçekleşen bir zarardan kendisini korumak için suç işlemek zorunda kalmasıdır. Bu sebeple suç işleyen faillere ise ceza uygulanmamaktadır. Diğer bir yandan haksız tahrikte fail durumu yanlış anlayabilir, kendini savunmak zorunda hissedebilir ya da olay yerine dayalı nedenler bulunabilir. Bu sebeple de haksız tahrik hükümlerinin uygulandığı davada failler suçtan sorumlu tutulur ancak cezalarında indirime gidilir.
Haksız Tahrikte Ceza İndirim Oranı Nedir?
Haksız tahrik indirimi kanunda suça öngörülen ceza üzerinden ⅓ ile ¼ oranında indirim sağlamaktadır. Bu sebeple de müebbet hapis cezaları 12 ile 18 yıla düşürülmektedir. İndirim oranına karar verilebilmesi için suçun neden işlendiğinin ve failin daha öncesinde sabıka kaydının olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Haksız tahrik nedir örnek?
Örneğin daha öncesinde bir başkasını bıçaklamış olan bir kişinin sanığın üzerine yürümesi durumunda kişinin kendini savunması haksız tahrik olmaktadır.
Haksız tahrik şartları nelerdir?
Öncelikle haksız tahrikin oluşması için bir fiil bulunması gerekmektedir. Ayrıca bu fiilin haksız bir nedene dayanması ve failin kendisine yönelik yapılması şartı da bulunmaktadır. Gerçekleşen bu olaydan dolayı fail öfke, şiddetli elemin etkisi altında kalmalı ve bu hissettikleri sebebiyle haksız fiilin yapana karşı suç işlemelidir.
Haksız tahrik hangi suçlarda uygulanmaz?
Haksız tahrik hükmünün uygulanmaması için failin işlediği suçu tahrike sebep olan kişiye karşı değil başka bir kişiye karşı işlemiş olması gerekmektedir.
Haksız tahrik kusuru kaldırır mı?
Haksız tahrik kusurun ortadan kalkmasına neden olmaz. Ancak yapılan tahrikin failin ruh halini etkilemesinden dolayı cezasında indirime gidilmesine neden olur.
Aldatma haksız tahrik sayılır mı?
Aldatılan eşin aldatan kişiyi öldürmesi durumunda haksız tahrik hükümleri uygulanmaktadır.
Tahrik sonucunda adam öldürmenin cezası kaç yıl?
Haksız tahrik sebebiyle kasten adam öldürmenin cezası 12 ile 18 yıl arasında değişiklik göstermektedir. Burada önemli olan haksız tahrikin ağırlığı olmaktadır.
Hukuki Konularda Danışmak İçin Bize Ulaşın
Merak ettiğiniz hukuki durumlarla ilgili bize ulaşabilirsiniz.
