Ceza davasının en temel tanımı bir kişi hakkında savcılık tarafından açılan bir soruşturma kapsamında kişiye ithaf edilen suçu işleyip işlemediğinin anlaşılması için yapılan yargılamalar olmaktadır. Bu davaların başlaması için öncelikle suç işlediği iddia edilen kişi hakkında savcılık tarafından soruşturma başlatılmaktadır. Eğer bu soruşturmanın kapsamında savcılık kamu davasının açılmasına yer olmadığına ya da kovuşturmaya yer olmadığına karar vermesi durumunda yargılanma başlamadan dosya kapanmaktadır.
Diğer bir yandan eğer savcılık makamı soruşturma aşamasında iddianamenin kabul edilmesine karar verirse o zaman kişi hakkında dava başlayacaktır. Ceza davalarında görevli olan mahkemeler içerisinde ise;
- Asliye ceza mahkemeleri,
- Ağır ceza mahkemeleri
- Çocuk ceza mahkemeleri,
- Çocuk ağır ceza mahkemeleri olmaktadır.
İçindekiler
Ceza Davası Türleri
Ceza davalarında görevli olan mahkemeler suçlara verilen cezalara göre ayrılmaktadır. Bu sebeple de ağır ceza mahkemelerini görev alanına giren suçlara asliye ceza mahkemelerinin görev tanımına giren suçlara göre daha fazla ceza verilmektedir.
Diğer bir yandan özel görevli mahkemeler ise suçu işleyen kişinin yaşı ve mahiyeti önemli olmaktadır.
Asliye Ceza Mahkemeleri
Hafif suçlara bakmakla görevli olan asliye ceza mahkemelerinin görev kapsamına giren suçlara 10 yıl veya daha az hapis cezası verilmektedir. Tek hakimin görevli olduğu asliye ceza mahkemelerinde görülecek suçlar belirlenirken suç için öngörülen en yüksek cezanın 10 yıl ve altında olan suçlar göz önüne alınmaktadır.
Ağır Ceza Mahkemeleri
İşlenilen suç için öngörülen üst ceza sınırının 10 yıldan daha fazla olduğu suçlara bakmakla görevli olan ağır ceza mahkemelerinde 3 hakim görev almaktadır. Ağır ceza mahkemeleri asliye ceza mahkemelerinin görev alanında girmeyen suçlar ile ilgilenmektedir. Ağır ceza mahkemelerinde görev alan hakimlerden ikisi üye olurken bir hakim ise başkan görevini yürütmektedir. Ayrıca ağır ceza mahkemelerinde savcı da görev almaktadır.
Çocuk Mahkemesi
Suç açısından asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren ancak suçu işlediği düşünülen kişinin 18 yaşın altında olan suçlara bakmakla görevli olan mahkeme çocuk mahkemesi olmaktadır. Tek hakimli olan çocuk mahkemelerinde görevli savcı da bulunmamaktadır.
Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi
Ağır ceza mahkemelerinde yargılanması gereken suçlar failinin 18 yaşın altında olması durumunda bu davalar ile çocuk ağır ceza mahkemeleri ilgilenmektedir. Çocuk ağır ceza mahkemelerinde de ağır ceza mahkemelerinde olduğu gibi bir başkan ve iki üyeden oluşan hakim heyeti ve bir savcı görev almaktadır.
Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi
İşlenen suçun fikri mülkiyet kapsamında olması durumunda duruşmalar fikri ve sınai haklar ceza mahkemesinde görülmektedir. Bu mahkemelerde savcı bulunmamakla birlikte davalar tek hakimle görülmektedir.
Ceza Davası Nasıl Açılır?
Ceza davasının açılması için öncelikle savcılık tarafından soruşturmanın yapılması gerekmektedir. Cumhuriyet savcılarının suçu soruşturmasına başlamak için ise suç duyurusunun yapılması gerekmektedir. Ancak savcılık bu ihbardan sonra suç ile ilgili delilleri toplar ve daha sonrasında gerekli olması durumunda soruşturmayı mahkemeye taşıyacaktır. Ancak savcılığın soruşturmayı başlatması için suçun türü önemlidir. Çünkü bazı suçlar için şikayetin bulunması gerekirken bazı suçların soruşturulması için herhangi bir suç duyurusuna gerek bulunmamaktadır.
Savcılık soruşturmasının sonucunda suçun fail tarafından işlendiğine kanaat getirmesi durumunda gerekli iddianameyi düzenleyerek iddianameyi ceza mahkemesine gönderecektir.
Daha sonrasında ise savcılık tarafından ceza mahkemesine tevdii edilen iddianame hakim tarafından incelenmektedir. Bu inceleme sonucunda iddianamenin kabul edilmesi durumunda dava süreci başlayacaktır. Mahkemenin iddianameyi kabul etmesi için 15 günlük süresi bulunmaktadır.
İddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesinden sonra ise davanın başlaması için duruşma günü belirlenmektedir. Daha sonrasında duruşma davetiyesi ilgili taraflara gönderilir. Duruşma gününde hazır bulunan tarafların beyanları alınır ve yargılama aşamasındaki önemli kararlar verilir.
Ceza Davası Sorgulama
Ülkemizde vatandaşlar kendileri hakkında açılan herhangi bir ceza davasının olup olmadığını öğrenmek için dava sorgulama sistemini kullanabilmektedir. Bunun için kişinin e-devlet üzerinden sorgulama yapması yeterli olmaktadır. Bu sorgulama sayesinde kişilerin savcılıkta ya da ceza mahkemelerinde herhangi bir dosyasının olup olmadığı öğrenilebilmektedir.
E-devlet üzerinde bulunan UYAP sistemi sayesinde sadece davanın açılıp açılmadığı değil aynı zamanda kişi hakkında bulunan dosyaların numaraları hakkında da bilgi sahibi olunmaktadır. Bu sayede kişiler dosyanın bulunduğu mahkemeye ya da savcılığa başvuruda bulunarak dava hakkında ayrıntılı bilgi alabilmektedir.
Ceza Davası Örneği Nasıl Alınır?
Kanunlarımızda taraf olunan herhangi bir ceza dosyası hakkında tarafların bilgi alma hakkı bulunmaktadır. Bunun için dosyanın bulunduğu savcılığa ya da mahkeme kalemine başvurması gerekmektedir. Bu isteğini belirten bir dilekçe vererek dava dosyasının fotokopisini alabilir. Diğer bir yandan davaya taraf olmayan birinin dava hakkında herhangi bir bilgi alması söz konusu değildir.
Ceza Davalarında Sanık Ne Demek?
Ceza davalarında sanık olarak betimlenen şahıs suçu işlediği düşünülen kişi olmaktadır. Sanıkların suçu ispat edilmediği için dava süresince sanık olarak anılmaktadır. Ancak suçunun ispatlanmasından sonra suçlu olarak betimlenmektedir.
Suç ile ilgili soruşturmanın başlaması aşamasında suçu işlediği düşünülen kişi şüpheli olarak anılmaktadır. Soruşturma mahkemeye taşınırsa suçu işlediği düşünülen kişi sanık olarak betimlenmeye başlar.
Ceza Davalarında Süreç Nasıl İşler?
Ceza davaları savcılığın soruşturması ile başlamaktadır. Savcılığın soruşturmaya başlaması için ise öncelikle şikayete tabi bir suç için ise şikayette bulunulması gerekir. Eğer şikayete bağlı değil ise o zaman suç duyurusunun ya da ihbarın yapılması gerekir.
Soruşturma başladığında gerekli yerlerden gerekli bilgilerin toplanabilmesi için gerekli yazışmalar yapılarak deliller toplanmaktadır. Eğer bu aşamada savcılık suçun itham edilen kişi tarafından işlendiğine kanaat getirirse iddianamesini ceza mahkemesine taşıyacaktır.
İddianamenin mahkemeye gelmesinin ardından ise iddianame mahkeme tarafından incelenmektedir. Eğer dosyada herhangi bir eksiklik söz konusu ise eksikliklerin giderilmesi için dosya savcılığa geri gönderilecektir.
Ceza davasının açılmasının ardından ise kovuşturma süreci başlamaktadır. Bu aşamada iddianamede yer alan suç ile ilgili deliller toplanacak ve tarafların kendilerini savunmaları gerekecektir. Son olarak ise ceza mahkemesi suç ve suçu işleyen kişi hakkında karara varacaktır.
Mahkemenin karara varmasının ardından ise sanık karara itiraz etme hakkını kullanabilir. Sanığın bu hakkını kullanması durumunda ise kararın kesinleşme süresi uzar.
Sık Sorulan Sorular
İlk Duruşma Kaç Ay Sonra Olur?
Ceza mahkemeleri tarafından verilecek olan duruşma gününün tarihi hakkında ancak tahminde bulunulabilir. Çünkü tarihi etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Ancak bu süre genellikle 3- 4 ayı bulur.
Tutuksuz Yargılanan Ceza Alır Mı?
Tutuklanma gerektiren suçlara kanunda yer verilmiştir. Bu suçların dışında kalan suçları işlediği düşünülen kişiler için tutuksuz yargılama kararı verilebilir ve yargılama sonucunda sanık suçlu bulunursa tutuklanarak cezaevine gönderilebilir.
Ceza Davası Vekalet Ücreti Ne Kadar?
Ceza davalarında vekalet ücreti davanın sonucuna göre belirlenmektedir. Vekalet ücretleri her yıl belirlenmektedir. Bu belirlenen ücretler ise sanığın beraat etmesi durumunda vekalet ücreti sanık müdafii lehine takdir edilmektedir.
Hukuki Konularda Danışmak İçin Bize Ulaşın
Merak ettiğiniz hukuki durumlarla ilgili bize ulaşabilirsiniz.
