Kanunlarımızda suça teşebbüs en temel anlamıyla failin suç işlemeye başladıktan sonra failin elinde olmayan sebeplerle suçun tamamlanamamasıdır. Türk Ceza Kanunu’nda yer alan maddede suça teşebbüs iki şekilde ortaya çıkmaktadır.
Bunlardan ilki failin suçun icra hareketlerine başlaması ancak süreç içerisinde failin elinde olmayan sebepler ile suç icrasının yarıda kesilmesidir. Bu duruma en temel örnek hırsızlık için girilmek istenilen bir evin sahibinin orada bulunması sebebiyle hırsızın kaçmasıdır.
Suça teşebbüsün oluşmasındaki bir diğer durum ise failin suçu tamamlamasına rağmen failin elinde olmayan sebeplerden dolayı failin istediği sonucu alamamasıdır. Bunun için en bilinen örnek ise failin mağdurun vücuduna öldürmek için ateş etmesine rağmen mağdurun hayatta kalmasıdır.
Gönüllü vazgeçme durumunda ise failin suça başlamasına rağmen kendi iradesiyle suç işlemekten vazgeçmesi söz konusu olmaktadır. Gönüllü vazgeçme de iki farklı şekilde ortaya çıkmaktadır.
Kanunda gönüllü vazgeçme için öngörülen durumlardan ilki failin suç işlemek için harekete geçmesinden sonra suçu tamamlamadan kendi iradesi ile suçu işlemeden vazgeçmesidir. Bunun için verilebilecek örnekler içerisinde failin yağma yapmak için silahlanması ve daha sonrasında yağma yapacağı dükkana gitmesi ancak cebir ya da şiddet uygulamadan yağmadan vazgeçmesidir.
Gönüllü vazgeçme için öngörülen diğer durum ise failin suçu gerektiren hareketleri tamamlamasının ardından istediği sonucun oluşmaması için çaba göstermesidir. Bunun için olabilecek örnek ise failin hırsızlık yaptıktan sonra çaldığı malları geri koymasıdır.
İçindekiler
Suça Teşebbüs ve Gönüllü Vazgeçme Halinde Ceza
Suça teşebbüs söz konusu olduğun faile ceza uygulanır. Ancak uygulanan ceza kanunun suçu işlemesi halinde verdiği cezadan daha olmaktadır. Gönüllü vazgeçme söz konusu olduğunda ise faile ceza uygulanmamaktadır. Ancak failin vazgeçmesine kadar olan süre başlı başına bir suç söz konusu ise o zaman bu suçtan ceza alır. Suça teşebbüs ve gönüllü vazgeçme hallerinde uygulanan ceza ise şu şekilde olmaktadır.
Suça Teşebbüs
- Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 13 ile 20 yıl arasında hapis cezası,
- Müebbet hapis cezası yerine 9 ile 15 yıl arasında hapis cezası,
- Diğer suçlarda öngörülen cezadan ¼ ile ⅓ arası indirim uygulanmaktadır.
Gönüllü Vazgeçme
- Faile teşebbüsten dolayı ceza uygulanmaz.
- Failin suç işleme sürecinde tamamlanan suçlardan dolayı tam ceza alır.
Suça Teşebbüs ve Gönüllü Vazgeçme Şartları
Faillerin suça teşebbüs etmesinden ya da gönüllü vazgeçtiğinden bahsedebilmek için bazı şartları yerine gelmesi gerekmektedir.
Suça Teşebbüs Şartları
Bir fiilin suça teşebbüs olarak algılanması için öncelikle failin bir suça bilerek ve isteyerek başlaması gerekmektedir. Diğer bir deyişle kasıt aranmaktadır. Ayrıca suçu tamamlama niyetinde de bulunması gerekir.
Suça teşebbüsün bir diğer şartı ise suçu işlemek için elverişli hareketlerin yapılmasıdır. Örneğin adam öldürme suçunun teşebbüs sayılabilmesi için failin gerçek silah yerine kuru sıkı tabanca kullanmaması gerekir. Aksi halde adam öldürmeye teşebbüsten yargılanamaz. bunun sebebi ise adam öldürmek için kuru sıkı tabancanın yeterli olmamasıdır.
Failin suça teşebbüsten yargılanabilmesi için suçun icrasına başlaması gerekmektedir. Bu sebeple de suç işlemek için hazırlık yapmak suça teşebbüs olarak kabul edilmemektedir. Örneğin birini öldürmek için silah alan ve öldürmek istediği kişi kalabalık bir ortamda olduğu için ateş etmeyen bir kişi adam öldürmeye teşebbüs suçundan yargılanamaz. Çünkü fail sadece hazırlık aşamasını tamamlamıştır. Ancak aynı fail ateş eder ve kurşun öldürmek istediği sıyırır ise o zaman adam öldürmeye teşebbüs söz konusu olmaktadır.
Son olarak bir olayın suça teşebbüs olarak kabul edilmesi için failin amacının failin iradesi dışında tamamlanmaması gerekmektedir. Bu sebeple suç hareketinin kesilmesinin sebebinin faile bağlı olmaması ve fail tarafından kontrol edilmemesi gerekmektedir.
Gönüllü Vazgeçme
Bir eylemin gönüllü vazgeçme olarak kabul edilebilmesi için öncelikle kişinin bilinçli olarak bir suçu işlemek için harekete geçmesi gerekmektedir.
Gönüllü vazgeçmenin bir diğer şartı ise kişinin suç tamamlamadan vazgeçmesidir.
Gönüllü vazgeçmeden bahsedebilmek için kişinin suçun tamamlanmasını kendi isteği ile engellemesi gerekmektedir. Bunun için de suçun tamamlanmasına ya da sonucun oluşmasına yönelik olarak vazgeçmesi gerekmektedir.
Gönüllü vazgeçmenin gönüllü bir şekilde gerçekleşmesi de gerekmektedir. Diğer bir deyişle kişinin fiili kendi isteği ile dışarıdan herhangi bir zorlama olmadan sonlandırması gerekmektedir.
Son olarak bir fiilin gönüllü vazgeçme olarak kabul edilmesi için sonucunun gerçekleşmesinin önlenmesinin kişinin kendi çabaları sayesinde olması gerekmektedir.
Gönüllü vazgeçmenin yasalarımızda var olmasının sebebi kişinin pişmanlığının bir göstergesi olarak kabul edilmesidir. Çünkü kişi inancı, Allah korkusu, mağdura acıması ya da vicdan azabı gibi içsel sebepler ile suçu tamamlamaktan vazgeçmektedir.
Suça teşebbüs ile Gönüllü Vazgeçme Arasındaki Fark Nedir?
Suça teşebbüs ile gönüllü vazgeçme arasındaki temel fark; suça teşebbüste suç fiilinin failin elinde olmayan sebepler ile suç fiilinin sonlanması olurken, gönüllü vazgeçmede ise failin içsel sebepler ile suçun tamamlanmadan önce son vermesidir.
Diğer bir yandan gönüllü vazgeçme ile etkin pişmanlığın da birbirinden ayrılması gerekmektedir. Gönüllü vazgeçmede fail suç tamamlanmadan önce suç hareketini sonlandırmakta ya da sonucun değişmesi için çaba harcaması gerekmektedir. Etkin pişmanlıkta ise suç hareketi tamamlanmış ve sonucunun değişmesi için herhangi bir hareket yapılmamıştır. Ancak daha sonrasında suçtan pişman olmak ve zararın eski haline getirilmesi ya da malın iadesi olmaktadır.
Kasten Adam Öldürmeye Teşebbüs Suçu ve Cezası
Kasten adam öldürmeye teşebbüs suçunun belirlenebilmesi için öncelikle fiilin kasten adam öldürme mi yoksa kasten adam yaralama mı olduğuna karar verilmesi gerekmektedir. Bu sebeple de kasten adam öldürmeye teşebbüsten bahsedebilmek için fiilin öncesinin ve sonrasının birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu değerlendirme yapılırken dikkate alınan şartlar ise şunlar olmaktadır.
- Fail ile mağdur arasında daha öncesine dayanan ve öldürme eylemine sevk edecek herhangi bir husumetin bulunup bulunmaması,
- Suç aletinin adam öldürmeye elverişli olup olmadığı,
- Mağdura uygulanan darbe sayısı veya şiddeti,
- Mağdurun aldığı darbelerin hayati olup olmadığı,
- Failin suça kendiliğinden mi yoksa failin elinde olmayan bir sebepten dolayı mı son verdiği,
- Olayın gerçekleşmesinden sonra failin mağdura olan davranışları,
Kasten adam öldürmeye teşebbüs suçunun sabit bulunması durumunda ise faile müebbet cezası yerine 9 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilmektedir.
Kasten Adam Öldürme Suçundan Gönüllü Vazgeçme
Kasten adam öldürme suçundan vazgeçmenin oluşabilmesi için failin davranışları önemli olmaktadır. Mağduru yaraladıktan sonra failin 112 acil servisi araması ya da kolluk kuvvetlerinden yardım istemesi gibi pişmanlık ve olayın sonucunu değiştirmeye yönelik hareketler adam öldürmeye suçundan gönüllü vazgeçme olarak kabul edilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Uyuşturucu madde ticaretinden gönüllü vazgeçme nasıl olur?
Uyuşturucu madde pazarlığının yapılmasının ardından failin kendi rızası ile alım satımı gerçekleştirmemesi durumunda gönüllü vazgeçme hükümleri uygulanmaktadır. Bu durum malın beğenilmemesi ya da fiyatta anlaşamama gibi durumların söz konusu olması durumunda da geçerli olmaktadır.
Cinsel saldırı suçundan gönüllü vazgeçme nasıl olur?
Cinsel saldırı suçundan gönüllü olarak vazgeçilmesi için sanığın kendi iradesi ile fiilden vazgeçmesi gerekmektedir. Ayrıca eylemin gerçekleşmesi için mağdurun engel koyması ve bu engellerin fail tarafından aşılabilir olması durumunda da bedensel temasın olmaması durumunda cinsel saldırı suçundan gönüllü vazgeçme söz konusu olmaktadır.
Gönüllü vazgeçme cezayı kaldırır mı?
Failin suç işlemekten gönüllü olarak vazgeçtiği tespit edilir ve vazgeçme sürecine kadar herhangi bir suç da söz konusu olmaz ise fail ceza almaz.
Hangi suçlarda teşebbüs olmaz?
Bir suçta teşebbüsten bahsedilmek için o suçun kasten yapılması gerekmektedir. Bu sebeple de taksirli suçlarda teşebbüs suçu söz konusu olamaz.
Suça teşebbüs cezalandırılır mı?
Suça teşebbüs söz konusu olduğunda faile ceza uygulanmaktadır. Ancak uygulanan cezada indirime gidilmektedir.
Elverişsiz teşebbüs cezalandırılır mı?
Elverişsiz teşebbüste suç işlemek fiilin ilk anında itibaren mükün olmamaktadır.
Hukuki Konularda Danışmak İçin Bize Ulaşın
Merak ettiğiniz hukuki durumlarla ilgili bize ulaşabilirsiniz.
